Aylık bütçe yapmak, paranızın gerçekten nereye gittiğini görmek ve finansal hedeflerinize ulaşmak için atılacak en önemli adımlardan biridir. Gelir ve gider arasında sürekli bir nakit akışı vardır, ancak bunu takip etmiyorsanız her ayın sonunda paranızın nasıl bittiğini anlamakta zorlanabilirsiniz. Finansal danışman Amber Berry’nin de söylediği gibi, “Bütçeleme, harcamaların değerlerinizle uyumlu olmasını sağlar.” Peki Türkiye’de ortalama bir ev bütçesi nelerden oluşur?

Aylık Gelir

Bütçenin temel taşı gelirdir. Öncelikle net gelir üzerinden yani elinize geçen maaş miktarından yola çıkmalısınız. Prim, ikramiye veya ek gelirleriniz varsa, bunları da hesaba katmak faydalı olur. Aylık geliriniz, harcamalarınız için sınırı belirler ve kontrolü elinizde tutmanızı sağlar.

Kira ve Faturalar

Türkiye’de birçok ailenin en büyük gider kalemi kiradır. Kira ile birlikte elektrik, su, doğalgaz, aidat ve internet gibi sabit giderler de bütçenin önemli bir kısmını oluşturur. Uzmanlara göre, kira ve faturaların toplamı bütçenizin yüzde 25 ila 30’unu geçmemeli. Eğer daha fazlasını ödüyorsanız, diğer harcamalarınızı kısıtlayarak denge sağlamalısınız.

Sağlık Harcamaları

SGK kapsamında da olsanız, ilaçlar, özel muayeneler, diş tedavileri veya tamamlayıcı sağlık sigortası gibi giderler için ayrı bir pay ayırmak önemlidir. Ailede yaşlı bireyler varsa, bu kalem daha da önemli hale gelir. Beklenmedik sağlık giderlerini karşılamak için küçük bir birikim fonu oluşturmak faydalı olacaktır.

Tasarruf

Her bireyin veya ailenin bir acil durum fonuna ihtiyacı vardır. İşsiz kalma, sağlık sorunu veya beklenmeyen bir harcama durumunda bu fon devreye girer. Bekârlar için en az 2-3 aylık, aileler için ise 6 aylık gideri karşılayacak kadar birikim önerilir. Ayrıca geleceğe dönük hedefler için (ev alma, çocuk eğitimi, emeklilik) düzenli tasarruf alışkanlığı kazanmak gerekir. Gelirinizin en az %10’unu birikim olarak ayırmaya çalışın.

Borç Ödemeleri

Kredi kartı borçları, ihtiyaç kredileri ya da taşıt kredisi gibi ödemeler, aylık bütçede mutlaka yer almalıdır. Asgari ödeme tutarlarını geçmeye çalışın ve varsa ekstra ödeme yaparak faiz yükünden daha hızlı kurtulun. Borçtan kurtulmak, daha özgür bir finansal hayatın kapısını aralar.

Yiyecek Giderleri

Market harcamaları, dışarıda yemek ve gıda alışverişleri bu kategoriye girer. Aile büyüklüğüne göre değişse de genellikle aylık bütçenin %10-15’i gıdaya ayrılır. Evde yemek yapma alışkanlığı hem sağlıklı hem de bütçe dostudur. Planlı alışverişle bu kalemden tasarruf sağlamak mümkündür.

Ulaşım Giderleri

Toplu taşıma kartları, yakıt, araç bakımı ve trafik sigortası gibi masraflar bu grupta yer alır. Eğer araç kullanıyorsanız, bu kalem artabilir. Arıza ve bakım gibi masraflar için de yılda birkaç kez ödeme yapacağınızı göz önünde bulundurmalısınız. Araba kredisi ödemeleri varsa, net maaşınızın %10’unu geçmemesi önerilir.

Giyim ve Kişisel Bakım

Bu kategoriye kıyafet, ayakkabı, kuaför, kişisel bakım ürünleri, temizlik malzemeleri gibi harcamalar dahildir. Harcamalarınızın %2 ila %5’i bu kategoriye ayrılabilir. Dönemsel indirimleri takip ederek bu kalemden tasarruf etmek mümkündür.

Eğlence ve Sosyal Yaşam

Bütün zorunlu giderler karşılandıktan sonra, kendinize ve ailenize vakit ayırmak da önemli. Sinema, tatil, abonelikler, etkinlikler ve hobi harcamaları bu gruba girer. Aylık bütçenizin yaklaşık %5’i bu tür harcamalar için yeterlidir. Önceden planlayarak, hem keyifli vakit geçirebilir hem de bütçenizi sarsmadan eğlenebilirsiniz.

Türkiye’de geçim koşulları değişken olabilir, ancak geliriniz ne olursa olsun, planlı hareket etmek size güven ve kontrol duygusu kazandırır. Harcamalarınızı bu başlıklara ayırarak daha sağlıklı bir bütçe yapabilir, geleceğe güvenle bakabilirsiniz.