Son yıllarda yaşanan ekonomik dalgalanmalar, birçok kişiyi “Acaba şu an net değerim ne kadar?” diye düşünmeye itti. Borsa iniş çıkışları, konut fiyatlarındaki belirsizlikler, enflasyonun etkisi ve genel ekonomik yavaşlama, mali durumumuza dair daha net bir tablo ortaya koyma ihtiyacını artırdı. Net değer kavramı karmaşık görünse de, aslında oldukça sade: Sahip olduğunuz varlıklardan borçlarınızı çıkararak ulaştığınız tek bir rakam.

Net Değer Nedir ve Neden Önemlidir?

Net değer, gerçek anlamda size kalan mal varlığıdır. Sahip olduğunuz tüm değerleri toplayıp borçlarınızı çıkardığınızda geriye kalan, sizin finansal durumunuzu özetleyen net değerdir. Bu rakam tek başına zenginlik ya da yoksulluk ölçütü değil. Ama zaman içinde nasıl değiştiğini takip etmek, harcama ve tasarruf alışkanlıklarınızı değerlendirmeniz açısından çok faydalı olabilir. Her üç ila altı ayda bir bu hesabı yapmak, finansal hedeflerinize yaklaşmanızı sağlar ve olası sorunlara önceden önlem almanıza yardımcı olur.

Varlıklarınızı Listeleyin

İşe sahip olduklarınızı sıralayarak başlayın. Türkiye’de en büyük varlık çoğu zaman bir ev ya da otomobildir. Bunların satın alma fiyatını değil, bugünkü tahmini satış değerini hesaba katın. Ayrıca değerli eşyalarınızı da unutmayın: Kuyumculuktan alınan altınlar, antikalar, müzik aletleri, hatta 15.000 TL üzerinde değere sahip diğer eşyalar bu listeye dahil olabilir. Ardından banka hesaplarınızda bulunan mevduat, yatırım fonları, bireysel emeklilik birikimleri ve varsa döviz ya da altın yatırımlarınızı da ekleyin. Bu kalemlerin toplamı sizin brüt varlıklarınızı gösterir.

Eğer konut değeriniz son yıllarda yerinde sayıyorsa moralinizi bozmayın; bu sadece sizin değil, ülke genelinde birçok kişinin ortak durumu. Mülkünüzün bakımını düzenli yaparak, ileride satışa çıktığınızda değerini koruyabilir veya artırabilirsiniz.

Borçlarınızı Gözden Geçirin

Sırada borçlar var. Önce en büyük borçları sıralayın: Krediyle alınmış bir ev varsa kalan mortgage borcu, taşıt kredileri, öğrenci kredileri gibi büyük borçlardan başlayın. Sonra kredi kartı borçları, bireysel ihtiyaç kredileri ve varsa senet ya da vadeli borçlar gibi diğer yükümlülüklerinizi yazın. Ayrıca vergi borcu, sağlık giderleri veya gecikmiş faturalar gibi küçük ama etkili kalemleri de atlamayın. Tüm borçlarınızı topladıktan sonra, daha önce hesapladığınız varlıklardan bu borç miktarını çıkarın. Karşınızda net değeriniz.

Rakamdan Çok, O Rakamla Ne Yaptığınız Önemli

Net değeriniz pozitif olabilir ama yeterince hızlı artmıyorsa bu da üzerinde düşünülmesi gereken bir durumdur. Negatifse, finansal sorunlarınızı tespit etmiş olmanız bile başlı başına büyük bir adımdır. Gereksiz harcamaları tespit edip tasarrufa yönelmek, gelir artırma yolları aramak ya da yatırım alışkanlıklarını gözden geçirmek gibi stratejilerle bu durumu düzeltebilirsiniz. Bu süreçte hedefiniz, sizin için anlamı olan şeyleri gerçekleştirebilecek bir mali dengeye ulaşmak olmalı: örneğin erken emeklilik, çocuklarınızın eğitimi veya dünyayı gezme hayaliniz gibi.

Net Değerinizi Takip Edin ve Güçlendirin

Kâğıt kalemle veya bir finans uygulamasıyla net değerinizi düzenli olarak izleyin. Bir tablo oluşturun, zamanla bu tablo size çok şey anlatacaktır. Geliriniz artarken borçlarınız da artıyorsa, burada bir denge problemi olabilir. Tam tersi, tasarruflarınız ve yatırımlarınız istikrarlı şekilde yükseliyorsa, doğru yoldasınız demektir. Bu süreci bir alışkanlık haline getirerek, hem bugünkü finansal durumunuzu görebilir hem de gelecekteki hedefleriniz için net bir yön çizebilirsiniz.