Miras planlaması dendiğinde çoğu kişinin aklına yalnızca bir “vasiyetname” gelir. Ancak vasiyetname, kapsamlı bir miras planının sadece küçük bir parçasıdır. Gerçekte, güçlü bir miras planı; mal varlığınız, aileniz, sağlığınız ve hukuki haklarınız konusunda sizi hem yaşarken hem de öldükten sonra koruyacak belgelerden oluşur. Bu yazıda Türkiye’deki uygulamalara uygun şekilde bir miras planının neden gerekli olduğunu, hangi unsurları içermesi gerektiğini ve kimlerin bu plana sahip olması gerektiğini açıklıyoruz.

Vasiyetname Tek Başına Yeterli Değildir

Vasiyetname, kişinin öldükten sonra mal varlığının nasıl paylaşılacağını belirlediği bir belgedir. Türkiye’de noter huzurunda, el yazısıyla ya da sözlü olarak hazırlanabilir. Ancak tek başına vasiyetname, tüm miras sürecini kapsamaya yetmez. Zira vasiyetname, ölümden sonra mahkemede açılır ve bazı durumlarda mirasçılar arasında itirazlara, anlaşmazlıklara ya da uzun süren davalara neden olabilir.

Miras Planı: Daha Kapsamlı Bir Koruma

Miras planı ise çok daha kapsamlıdır. Sadece ölüm anını değil, kişinin hayattayken sağlık açısından karar veremeyecek durumda olması gibi durumları da kapsar. Örneğin bir kaza veya hastalık durumunda kimin sizin adınıza sağlık kararları vereceği, mal varlığınızı yöneteceği ya da çocuklarınıza bakacağı gibi kritik kararları önceden belirlemenizi sağlar.

Türkiye’de Miras Planı Neleri İçermelidir?

Türkiye’de geçerli bir miras planı şu belgeleri içerebilir:

  • Vasiyetname: Yasal miras düzeninin dışında bir paylaşım yapılmak isteniyorsa olmazsa olmazdır.

  • Miras Sözleşmesi: Bir kişiyle (örneğin eş veya çocuk) yapılan, karşılıklı hak ve yükümlülükler içeren özel bir miras anlaşmasıdır.

  • Vekaletnameler: Sağlık veya mal varlığı konularında başkasına karar yetkisi verilmesini sağlar. Özellikle sürekli vekaletname, kişinin kendi adına hareket edemeyeceği durumlar için önemlidir.

  • Sağlık Direktifleri ve Yaşam Vasiyeti: Koma veya ağır hastalık gibi durumlarda uygulanmasını istediğiniz tıbbi müdahaleleri belirler.

  • Mal Paylaşım Belgesi: Eşler veya çocuklar arasında ileride yaşanabilecek mal rejimi sorunlarını önceden çözüme kavuşturmak için kullanılır.

BENZER  Yeni Ev Sahipleri İçin Fatura Masraflarını Düşürmenin Pratik Yolları

 

Çocuklar ve Aile İçin Koruma Mekanizması

Eğer reşit olmayan çocuklarınız varsa, miras planınızda mutlaka onların velayetini üstlenecek kişileri belirlemeniz gerekir. Ayrıca engelli yakınlarınız varsa, onlara nasıl ve kim aracılığıyla destek sağlanacağı da önceden planlanmalıdır. Aksi takdirde bu kararlar, sizin yerinize mahkemeler tarafından verilecektir.

Her Yetişkinin Miras Planı Olmalı

Sıklıkla yapılan bir hata, sadece zengin kişilerin miras planına ihtiyaç duyduğu düşüncesidir. Oysa ki miras planı, maddi varlıklarınızın büyüklüğü ne olursa olsun önemlidir. Türkiye’de asgari ücretle geçinen biri için bile bir araba, ev eşyaları veya küçük bir banka hesabı, sevdikleri için çok büyük bir anlam taşıyabilir.

Ayrıca çocuk sahibiyseniz, vefatınız durumunda onların geçimini sağlayacak sosyal desteklerin (örneğin yetim aylığı gibi) nasıl ve kim tarafından kullanılacağı da miras planlamasıyla belirlenmelidir.

Yaşam Tröstü: Türkiye’de Uygulaması Sınırlı ama Anlamlı

ABD gibi bazı ülkelerde yaygın olarak kullanılan “yaşam tröstü” (living trust), mal varlıklarının hukuki kontrolünü elinizde tutarken aynı zamanda bir güvence sağlar. Türkiye’de bu sistemin birebir karşılığı olmamakla birlikte, benzer koruma işlevini görecek sözleşmeler ve vekaletnamelerle benzer sonuçlar elde etmek mümkündür.

Vekalet ve Sağlık Belgeleri

Miras planınızın önemli parçalarından biri de kalıcı vekaletnamelerdir. Bir yakınıza sizi temsilen banka işlemleri yapma, taşınmazlarınızı yönetme, sağlık hizmetleri alma ve gerekirse bakım evi seçme gibi yetkiler verebilirsiniz. Ayrıca, yoğun bakımda tıbbi müdahale alıp almayacağınıza dair kararları önceden belirlemek için sağlık direktifleri oluşturmanız önemlidir.

Yaşam Vasiyeti ile Son Kararınızı Verin

“Fişimi çekin” kararı olarak algılansa da yaşam vasiyeti, hayatın son dönemine ilişkin çok daha incelikli kararlar içerir. Organ bağışı, yoğun bakım tercihleri, paliatif bakım gibi konular, önceden yazılı hale getirilerek sevdiklerinizi zor bir karar verme yükünden kurtarabilir.

BENZER  Düğün Planlarken Bütçe Yönetimi

Hazırlıklı Olmak Zorundayız

Miras planlaması; yaşam tröstü, kalıcı vekaletnameler, sağlık direktifleri, vasiyetname gibi birden fazla belgeden oluşur. Hepsine ihtiyacınız olmayabilir ama avukatınızla birlikte sizin özel durumunuza en uygun olanlarını belirleyebilirsiniz. Ayrıca, miras planınızın düzenli olarak güncellenmesi gerektiğini unutmayın. Yeni bir çocuk doğduğunda, evlilik veya boşanma durumunda, taşınmaz alımında ya da sağlık durumunuz değiştiğinde plan da gözden geçirilmelidir.

Sonuç: Mirasınızı Şansa Bırakmayın

Türkiye’de bir miras planınız yoksa, bu durum “vasiyetsiz miras” olarak değerlendirilir. Yani mal varlıklarınız, Türk Medeni Kanunu’na göre otomatik olarak dağıtılır. Bu da çoğu zaman, sizin isteklerinizden tamamen farklı sonuçlara yol açabilir.

Gerçekten de, kimin neyi alacağına ve hayatınızdaki önemli kararların kim tarafından verileceğine dair söz sahibi olmak istiyorsanız, miras planınızı bugünden hazırlamalısınız. Unutmayın, bu sadece sizin değil, geride bırakacaklarınızın da geleceği için kritik bir adımdır.