Kredi notu denince birçok kişinin kafasında belirsizlik oluşur, özellikle de kredi notunu etkileyen faktörler söz konusu olduğunda. Türkiye’de kredi kartı, ihtiyaç kredisi ya da konut kredisi başvurusu yaparken bankaların yaptığı “kredi sorgulamaları”, kredi notunuzu etkileyebilir. Ama her sorgulama aynı etkiyi yaratmaz. İşin detaylarını bilmek, notunuzu korumanız ve doğru kararlar almanız açısından büyük önem taşır.

Kredi Sorgulaması Türleri

Tüm kredi kontrolleri kredi notunu aynı oranda etkilemez. Banka sizden gelen bir talep doğrultusunda kredi başvurunuzu incelemek için kredi kaydınızı kontrol ederse, bu “sert sorgulama” olarak kabul edilir ve kredi notunu birkaç puan düşürebilir. Örneğin, yeni bir kredi kartı ya da ihtiyaç kredisi başvurusunda bulunduğunuzda bu durum geçerlidir.

Öte yandan, bankaların ya da finans kuruluşlarının size kampanya sunmak veya bilgi güncellemek amacıyla kendi sistemlerinden yaptıkları kontroller, “yumuşak sorgulama” olarak adlandırılır ve kredi notunuzu etkilemez. Aynı şekilde, e-Devlet üzerinden ya da Findeks aracılığıyla kendi kredi notunuzu öğrenmeniz de herhangi bir olumsuz etki yaratmaz.

Birden Fazla Sorgulama Nasıl Yorumlanır?

Ev veya araç kredisi gibi büyük tutarlı finansal kararlar alırken birden fazla bankayla görüşmek oldukça yaygındır. Türkiye’deki kredi puanı sistemlerinde de bu durum göz önüne alınır. BDDK ve bankalar, benzer zaman diliminde yapılan konut veya taşıt kredisi başvurularını tek bir kredi ihtiyacı olarak değerlendirebilir.

Ancak bu yaklaşım, ihtiyaç kredisi ya da kredi kartı gibi ürünler için geçerli değildir. Aynı hafta içinde beş farklı bankaya kredi kartı başvurusu yaparsanız, bu beş ayrı sorgulama olarak algılanır ve kredi notunuz üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir. Bu tür sık ve art arda yapılan başvurular, mali sıkıntı yaşıyor olabileceğinize dair bir sinyal olarak algılanır.

Kredi Notuna Etkisi Ne Kadar?

Genel olarak, tek bir sert sorgulamanın kredi notunu 5 puan civarında düşürebildiği biliniyor. Ancak kredi geçmişiniz kısaysa, yani ilk kez kredi kullanıyorsanız veya kredi geçmişiniz birkaç yılı aşmıyorsa bu düşüş daha belirgin olabilir. Deneyimli, uzun süredir kredi kullanan biri için bu etki daha sınırlı kalır.

Ayrıca, ihtiyaç kredisi ya da kredi kartı gibi “tüketici kredisi” ürünlerine yapılan başvurular, genellikle konut kredisine göre kredi notunu daha fazla etkiler. Bu durum, borçlanma ihtiyacının türüyle doğrudan ilgilidir.

Sorgulamalar Ne Kadar Süreyle Kayıtta Kalır?

Türkiye’de kredi notunu oluşturan sistemler, yapılan kredi sorgulamalarını ortalama iki yıl boyunca kayıt altına alır. Ancak bu sorgulamalar, notunuzu sadece ilk 12 ay içinde etkiler. Bu sürenin sonunda sorgulama bilgisi görünse de, kredi puanınızı artık aşağı çekmez.

Bu nedenle, yakın zamanda çok sayıda kredi başvurusu yaptıysanız, bu durumun etkisi kalıcı değildir. Dikkatli olur ve gelecekteki başvurularınızı zamana yayarsanız, notunuz yeniden toparlanacaktır.

Sonuç

Kredi başvurusu yaparken paniklemeyin, ancak planlı olun. Hangi ürün için, ne zaman başvurduğunuz, hangi aralıklarla başvuru yaptığınız gibi detaylar kredi notunuzu etkiler. Doğru adımlarla ilerlerseniz, kredi notunuzu koruyabilir ve ihtiyaç duyduğunuz finansmana daha kolay ulaşabilirsiniz.