Haftalarca çalışıp maaş bordrosuna baktığınızda kesintilerle karşılaşmak moral bozucu olabilir. “Bu kadar çalıştım, ama elime geçen bu mu?” diye düşünüyorsanız yalnız değilsiniz. Ancak maaş kesintilerinizin nereye gittiğini bilmek, bu durumu daha anlaşılır ve yönetilebilir hale getirir.

1. Gelir Vergisi ve Damga Vergisi

Türkiye’de bordrolu çalışanlar için en temel kesintilerden biri gelir vergisidir. Geliriniz arttıkça vergi oranı da artar (artık oranlı sistem). Bu kesinti, Gelir Vergisi Kanunu’na göre belirlenir ve maaşınızdan otomatik olarak kesilir.

Bir diğer sabit kesinti damga vergisidir. Bu vergi, maaş bordrosunda yer alan tüm gelir ve ödemelerin toplamı üzerinden %0,759 oranında kesilir.

2. SGK (Sosyal Güvenlik Primi)

Türkiye’de çalışanların maaşından Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) için prim kesilir. Bu kesinti, hem çalışan hem de işveren tarafından ödenir:

  • Çalışan payı: %14 SGK primi + %1 işsizlik sigortası = Toplam %15

  • İşveren payı: %20,5 civarında

Bu primler, ileride emeklilik, sağlık hizmetleri, malullük ve işsizlik ödeneği gibi sosyal haklardan yararlanmanız için gereklidir.

3. BES (Bireysel Emeklilik Sistemi) Kesintisi

2017’den itibaren çalışanlar otomatik olarak BES’e dahil edilir. Her ay brüt maaşın %3’ü kadar bir kesinti yapılır. 2 ay içinde sistemden çıkma hakkınız vardır, ancak kalırsanız devlet katkısı (%30) ile ek tasarruf sağlarsınız.

4. Özel Sigorta ve Yan Haklar

Bazı işverenler özel sağlık sigortası, hayat sigortası gibi ek haklar sunar. Bu tür avantajlar maaşınızdan kesinti şeklinde yansıyabilir ya da işveren tarafından doğrudan karşılanabilir.

Ayrıca yemek kartı, ulaşım desteği gibi yan haklar, kesintili ya da vergiden muaf olarak maaşınıza dahil edilir. Bu kalemlerin nasıl işlendiği bordroda açıkça belirtilmelidir.

5. Gönüllü Kesintiler

Bazı çalışanlar maaşlarından belirli gönüllü kesintiler yapılmasını tercih eder:

  • Sendika aidatı

  • Kooperatif/dernek üyelik aidatları

  • Özel sağlık sigortası katkı payı

  • Çocuk bakım destekleri

  • Hayır kurumlarına düzenli bağışlar

BENZER  Zamanımızı Nasıl Daha İyi Yönetebiliriz?

Bu tür kesintiler isteğe bağlıdır ve yazılı onayınız olmadan yapılmaz.

Sonuç: Bordronuzu Anlamak, Finansal Güvenliğin Temelidir

Maaş kesintileri ilk bakışta karmaşık görünse de, çoğu geleceğiniz için yapılan yasal ve sosyal güvencelerdir. Bordronuzu düzenli olarak incelemek, hangi kesintilerin zorunlu, hangilerinin gönüllü olduğunu anlamak kişisel finansınızı yönetmenin en temel adımıdır.

Bu sayede geliriniz üzerindeki kontrolünüz artar, tasarruflarınızı planlayabilir ve gerekirse bordronuzu yeniden düzenleme talebinde bulunabilirsiniz.