Son zamanlarda yatırım portföyünüzü gözden geçirdiyseniz, dalgalanmalardan dolayı biraz endişelenmiş olabilirsiniz. İşsizlik oranlarındaki artış, piyasalardaki sert düşüşler ve ekonomik belirsizlikler yatırımcılarda haklı olarak kaygı yaratıyor. Böyle dönemlerde yatırım yapmak daha riskli görünebilir, özellikle de emekliliğe yaklaştıysanız.
İyi haber şu ki, bu tür ekonomik çalkantılar yeni değil. Pandemi gibi beklenmedik gelişmeler dünya çapında benzersiz olsa da, yatırım stratejileriyle bu belirsizliklere karşı hazırlıklı olmak mümkün.
Risk Toleransınızı Tanıyın
Her yatırımcının risk algısı farklıdır ve bu durum yatırım portföyünün nasıl şekilleneceğini belirler. Kısa vadede yatırım yapıyorsanız, daha düşük riskli, sabit getirili yatırımlara yönelmeniz gerekir. Ancak yatırım hedefiniz uzun vadeliyse, daha yüksek riskli araçlarla daha fazla kazanç elde etme ihtimaliniz vardır.
Türkiye’deki yatırımcılar için bu durum bireysel emeklilik sistemi (BES), devlet tahvilleri, Borsa İstanbul’da işlem gören temettü hisseleri ya da dövize endeksli yatırım fonları ile çeşitlendirilebilir. Durgunluk döneminde birçok yatırımcı riskten kaçınmak için tahvil, altın veya mevduat gibi daha güvenli limanlara yönelir.
Diğer yandan bazı yatırımcılar, piyasada “indirimli” hale gelen hisseleri uzun vadeli fırsat olarak görür. Warren Buffett’ın dediği gibi, “Diğerleri korkarken açgözlü olun.” Ancak bu strateji için güçlü bir finansal yapı ve sağlam bir psikoloji gerekir.
Durgunlukta Portföy Dağılımınızı Gözden Geçirin
Öncelikle portföyünüzün ne kadar çeşitli olduğunu değerlendirin. Sadece hisse senedi veya fon yatırımlarınız değil; mevduat hesabı, altın, döviz ve varsa gayrimenkul gibi tüm varlıklarınızı düşünün. Türkiye’de yatırım yapan biri için portföy genellikle BES, yatırım fonları, BİST hisseleri ve döviz mevduatından oluşur.
Durgunluk döneminde önerilen dağılım, %60-70 oranında sabit getirili varlıklara (devlet tahvilleri, mevduat, altın) ve geri kalanının daha düşük riskli hisse senetlerine yönlendirilmesi olabilir. Örneğin, büyük sermayeli, temettü ödeyen şirketlerin hisseleri (örneğin Ereğli, Tüpraş, Ford Otosan) defansif hisseler olarak kabul edilir.
Sektörel olarak da tüketim, enerji ve sağlık gibi temel sektörler, kriz zamanlarında daha az zarar görme eğilimindedir.
Bireysel Emeklilik Planınızı Nasıl Koruyabilirsiniz?
Türkiye’de 401(k) yerine bireysel emeklilik sistemi bulunuyor. BES, hem uzun vadeli birikim sağlarken hem de %30 devlet katkısı avantajı ile öne çıkıyor. Ancak piyasadaki düşüşler, BES fonlarınızda da değer kaybına neden olabilir. Bu gibi durumlarda fon dağılımınızı gözden geçirmek yerinde olur.
Risk algınıza göre hisse senedi yoğun fonlardan mevduat veya borçlanma araçları yoğun fonlara geçiş yapabilirsiniz. Ama önemli olan, kısa vadeli düşüşlerden dolayı paniğe kapılıp tüm katkılarınızı durdurmamanızdır. Aksine, düşük fiyatlardan fon alımı yapmak uzun vadede daha fazla kazanç getirebilir.
BES’te erken çıkışlarda devlet katkısı ve kazanılmış haklar kaybedilebileceği için, acil bir ihtiyaç yoksa sistemde kalmaya devam etmek daha akıllıca olur.
Yatırımlarınızı Aktif Takip Edin
Ekonomik kriz dönemlerinde borsa ve döviz gibi piyasalarda sert iniş çıkışlar yaşanabilir. Bu dalgalanmalardan etkilenmemek için yatırımlarınızı yakından izlemek önemlidir. Ancak bu, her hareketi takip edip anlık al-sat yapmak anlamına gelmez.
Uzun vadeli hedeflerinizi koruyarak, portföyünüzün nasıl bir performans gösterdiğini izlemek için dijital araçlar kullanabilirsiniz. Örneğin Türkiye’de bazı bankaların yatırım platformları ve mobil uygulamaları, yatırım fonlarınızın günlük değer değişimini size sunar.
Bu tarz dijital panolar sayesinde toplam varlıklarınızın ne kadar değer kazandığını, hangi fonların daha iyi performans gösterdiğini ve risk dağılımınızın hedeflerinizle uyumlu olup olmadığını görebilirsiniz.
Ekonomik Durgunlukta Portföyünüzü Yeniden Dengelemeli misiniz?
Eğer yatırımlarınız uzun vadeli bir plan dahilindeyse ve risk seviyenizle uyumluysa, büyük değişiklikler yapmanıza gerek olmayabilir. Ancak emekliliğe 5-10 yıl kaldıysa, daha istikrarlı bir getiri yapısına geçmek için portföyünüzü yeniden düzenlemek mantıklı olabilir.
Bunun için güvenilir bir finans danışmanından destek almak her zaman faydalıdır. Türkiye’de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) lisansına sahip danışmanlarla çalışarak, yatırım stratejinizi güncel ekonomik gelişmelere göre profesyonelce şekillendirebilirsiniz.
Unutmayın, yatırım bir maratondur. Kısa vadeli dalgalanmalar, uzun vadeli stratejilerde panik yaratmamalıdır. Akılcı kararlar, çeşitlendirilmiş bir portföy ve sağlam bir finansal planlama ile ekonomik durgunlukları sağ salim atlatabilirsiniz.
