Brüt gelir, bir çalışanın maaş bordrosunda vergi ve kesintiler yapılmadan önce kazandığı toplam paradır. Başka bir deyişle, brüt gelir, vergi öncesi gelir olarak da adlandırılabilir.
Brüt gelir örnekleri
Örneğin, aylık maaşınız 35.000 TL olabilir, ancak banka hesabınıza yatan net maaşınız 25.000 TL olabilir. Bu durumda net geliriniz 25.000 TL, brüt geliriniz ise 35.000 TL’dir.
Brüt gelir nasıl hesaplanır?
Brüt aylık gelirinizi hesaplamak, maaş sisteminize göre değişir.
Maaşlı çalışanlar için
Yıllık maaşınızdan brüt aylık gelirinizi bulmak için yıllık maaşınızı 12’ye bölmeniz yeterlidir.
Brüt aylık gelir = Yıllık maaş ÷ 12
Saatlik ücretle çalışanlar için
Saatlik ücretle çalışıyorsanız, önce haftalık kazancınızı hesaplayın. Ortalama olarak bir hafta kaç saat çalışıyorsunuz? Haftalık saat sayınızı saatlik ücretinizle çarpın.
Haftalık maaş = Haftalık çalışma saati x Saatlik ücret
Sonra bu rakamı 50 hafta ile çarparak yıllık maaşınızı bulun.
Yıllık maaş = Haftalık maaş x 50
Son olarak, brüt aylık gelirinizi bulmak için yıllık maaşı 12’ye bölün.
Brüt aylık gelir = Yıllık maaş ÷ 12
Brüt gelirin önemi
Brüt gelir, bankalar ve kredi kuruluşları için kredi başvurularında önemli bir kriterdir. Örneğin, bir ev kredisi başvurusu sırasında bankalar genellikle brüt gelirin %30’undan fazlasını kredi olarak vermez. Ancak kişisel bütçenizi oluştururken harcamalarınızı net geliriniz üzerinden planlamalısınız. Bütçe yönetimi uygulamaları, gelir ve giderlerinizi dengede tutmanıza yardımcı olabilir.
Maaş bordrosunda yapılan başlıca kesintiler
Vergi kesintileri
Brüt gelirinizden çeşitli vergiler kesildikten sonra elinize geçen net maaş oluşur. Bunlar arasında gelir vergisi, sosyal güvenlik ve sağlık sigortası primleri bulunur. Türkiye’de gelir vergisi dilimleri ve sosyal güvenlik prim oranları belirlenmiştir.
Vergiler neden yüksek ve nereye gidiyor?
Gelir vergisi ve sosyal güvenlik primleri, devletin kamu hizmetlerini sürdürmesi, yolları onarması ve sosyal güvenlik ile emeklilik ödemelerini finanse etmesi için kullanılır. Sosyal güvenlik sistemi, emekli olduğunuzda gelir sağlamanıza yardımcı olurken, sağlık sigortası primleri sağlık hizmetlerine erişimi garanti eder.
Diğer vergi öncesi kesintiler
İşvereninizin sunduğu bazı yan haklar da brüt gelirden düşülür. Örneğin, sağlık sigortası, hayat sigortası veya uzun vadeli bakım sigortası primleri maaşınızdan kesilebilir. Ayrıca bireysel emeklilik sistemi (BES) gibi tasarruf planlarına yapılan katkılar da brüt gelirinizi azaltır.
Brüt gelirin diğer kaynakları
Brüt gelir sadece maaşınızla sınırlı değildir. Bahşişler, ek işler veya banka faiz gelirleri de brüt gelirinize dahil edilir. Örneğin, birikim hesabınızdan 100 TL faiz kazandıysanız, bu tutar brüt gelirinize eklenir.
Brüt gelir ve düzeltilmiş brüt gelir (AGI) farkı
Brüt gelir, bir yıl içinde kazandığınız toplam paradır. Ancak tüm geliriniz üzerinden vergi ödenmez. Bazı vergi indirimleri ve düzenlemeleri, vergiye tabi gelirinizi düşürür. Bu düzenlemelerle brüt gelirinizden düşülen miktar sonrası kalan tutar, yani vergilendirilebilir gelir, düzeltilmiş brüt gelir (AGI) olarak adlandırılır.
