Kişisel bütçe oluşturmanın temeli çok basit: Aylık giderlerinizi, gelirinizin altında tutmak. Ancak bunu yapmanın yolları neredeyse insan sayısı kadar fazladır.
Harcamalarınızı yüksek seviyede tutabilir veya detaylı kategorilere ayırabilirsiniz. Bütçenizi bir tablo ile takip edebilir veya kişisel finans uygulamalarıyla yönetebilirsiniz. Neyse ki, başlamayı kolaylaştıracak birkaç temel yöntem var ve hepsi aynı ilk adımla başlar.
Basit Kişisel Bütçeye Başlamak
1. Aylık net gelirinizi hesaplayın
Öncelikle, elinize geçen net maaşı bilmeniz gerekiyor. Eğer düzenli bir işte çalışıyor ve sabit maaş alıyorsanız bu basittir. Vergi ve kesintilerden sonra elinize geçen miktar, aylık gelirinizdir.
Geliriniz değişkense; örneğin bahşiş, değişken mesai saatleri veya ek işleriniz varsa, son 3 ayın toplam gelirini alıp 3’e bölerek ortalama aylık gelirinizi hesaplayabilirsiniz.
2. Zorunlu giderleri belirleyin
Zorunlu giderler, atlamanızın mümkün olmadığı harcamalardır:
-
Kira
-
Gıda ve temel ihtiyaçlar
-
Elektrik, su, doğalgaz
-
Ulaşım giderleri
-
Kredi veya borç ödemeleri
Ara dönem ödemelerini de aylık olarak bölebilirsiniz. Örneğin, 6 ayda bir ödediğiniz araç sigortasının bir aylık tutarını bütçenize dahil edin.
3. İsteğe bağlı giderleri ekleyin
İsteğe bağlı veya değişken giderler, her ay ödediğiniz ama zorunlu olmayan harcamalardır:
-
Dijital platform abonelikleri
-
Atıştırmalık kutuları
-
Oyun veya hobi abonelikleri
Bu giderleri göz ardı etmeyin, otomatik ödemeler her ay hesabınızdan çekilebilir.
Bütçeniz İçin Hedef Belirleyin
İlk hedef, gelirinizin giderlerinizi karşılayacak düzeyde olduğundan emin olmaktır. Bunu sağladıktan sonra, ekstra gelirlerinizi finansal hedefleriniz için ayırabilirsiniz:
-
Acil durum fonu oluşturmak
-
Kredi veya kredi kartı borçlarını ödemek
-
Ev veya araba için birikim yapmak
-
Çocuk eğitimi veya emeklilik için birikim yapmak
Öncelik sırası genellikle şöyle olmalıdır:
-
Kısa vadeli, yüksek faizli borçları ödemek
-
İşveren katkılı emeklilik planlarından yararlanmak
-
Acil durum fonu oluşturmak
-
Uzun vadeli hedefler
4 Basit Kişisel Bütçe Şablonu
1. Hedef Öncelikli Bütçe
Gelirinizden önce hedefleriniz için bir miktar ayırın, sonra sabit giderlerinizi karşılayın, geriye kalanını dilediğiniz gibi harcayın.
2. 50-30-20 Bütçe Yöntemi
-
Gelirinizin %50’si sabit giderler
-
%30’u isteğe bağlı harcamalar
-
%20’si borç ödemesi veya birikim için
3. Kategori Bazlı Bütçe
Harcamaları detaylı kategorilerde takip edin:
-
Ulaşım
-
Gıda
-
Kira
-
Alışveriş
-
Eğlence ve seyahat
-
Sağlık ve spor
-
Tasarruf ve yatırım
4. Harcama Planı (Spending Plan)
Hedef odaklı bütçe ile kategori bazlı bütçeyi birleştiren esnek bir sistemdir:
-
Sabit giderler için broad (genel) kategoriler oluşturun
-
Hedefleriniz için ayrı bir bütçe ayırın ve ilerlemenizi takip edin
-
Kalan geliri dilediğiniz gibi harcayın, ama hangi kategoride harcadığınızı takip edin
Bütçenizi Dengelemek
Giderleriniz gelirinizden fazla ise iki yol vardır:
-
Gelirinizi artırın
-
Mevcut işinizde terfi veya zam için çaba gösterin
-
Ek iş veya freelance ile gelir ekleyin
-
Harcamalarınızı azaltın
-
Kullanmadığınız abonelikleri iptal edin
-
Dışarıda yemek yerine evde yemek hazırlayın
-
Daha uygun markalara yönelin
-
Toplu alışveriş yapın ve fırsatları değerlendirin
Daha büyük yaşam tarzı değişiklikleri de düşünülebilir: daha uygun bir yerde oturmak, oda arkadaşı ile masrafları paylaşmak veya gereksiz harcamalardan vazgeçmek.
Bütçenizi Takip Etmek
Bütçeniz ancak düzenli takip edildiğinde işe yarar. Banka uygulamaları sadece toplam bakiyenizi gösterir, harcama kategorilerini takip etmez.
-
Excel veya Google Sheets ile manuel takip edebilirsiniz
-
Daha pratik olarak, Simplifi gibi kişisel finans uygulamaları ile otomatik takip yapabilirsiniz. Bu tür uygulamalar, gelir ve giderleri kategorilere ayırır, tasarruf hedeflerinizi motivasyonla destekler ve harcamalarınızı kolayca yönetmenizi sağlar.
Özetle, sizin için en iyi bütçe, sürdürebileceğiniz bütçedir.
