Hayat, yavaş yavaş pandemi sonrası normale dönmeye başlasa da, evde geçirdiğimiz uzun zaman birçok insan için bir dönüm noktası oldu. Zihinsel olarak biraz nefes almak, öncelikleri sorgulamak ve en önemlisi de kişisel finans alışkanlıklarını gözden geçirmek için bir fırsat sundu.

Türkiye’de de ekonomik dalgalanmalar, yüksek enflasyon ve artan işsizlik oranları birçok haneyi finansal olarak zorladı. İşte tam da bu nedenle, para yönetiminde sağlam alışkanlıklar geliştirmek her zamankinden daha önemli hale geldi. Geliriniz azalmış, tasarruflarınız tükenmiş ya da sadece geleceği düşünerek daha planlı yaşamak istiyor olabilirsiniz. Sebebi ne olursa olsun, iyi finansal alışkanlıklar kazanmak uzun vadede sizi daha güvende hissettirecek.

Alışkanlıklar Zamanla Gelişir

Günlük yaşamımızın büyük bir kısmı otomatikleşmiş davranışlardan oluşur. Sabah kahvemizi almak, aynı yolu işe gitmek, akşam yemeği sonrası telefona sarılmak… Hepsi alışkanlık. Finansal alışkanlıklar da bu kalıplar içinde şekilleniyor. Harcamalarımızın, birikim kararlarımızın veya borç yönetimimizin büyük kısmı, düşünmeden yaptığımız davranışlara bağlı.

Yeni bir alışkanlık kazanmak için 21 gün gerektiği söylenir, ancak yapılan araştırmalar bunun ortalama 66 gün sürdüğünü gösteriyor. Yani sabırlı olmalı, küçük adımlarla ilerlemeliyiz.

Alışkanlık Döngüsünü Anlamak

Her alışkanlık bir tetikleyiciyle başlar. Bu bir yer, bir zaman ya da bir duygu olabilir. Ardından rutin dediğimiz davranış gelir ve bu davranışı bir ödül takip eder. Bu döngü tekrarlandıkça, alışkanlık kalıcı hale gelir.

Örneğin; maaşınız yattığında ilk iş olarak online alışveriş yapmak sizi mutlu hissettiriyorsa, bu davranış bir alışkanlık haline gelir. Ancak bu döngüyü olumlu yönde kırmak da mümkün. Aynı tetikleyici (maaş günü) ile farklı bir rutin (birikim yapmak) geliştirip, ödül olarak artan banka bakiyenizi görmek mümkün.

Daha İyi Alışkanlıklar İçin 3 Basit Adım

1. Küçük Başlayın

   Büyük hedefler yerine ulaşılabilir, gerçekçi adımlar atın. Örneğin, her hafta 100 TL kenara koymak gibi.

2. Kademeli Olarak Artırın

   Küçük hedefleri alışkanlığa dönüştürdükten sonra, miktarı artırın. 100 TL’yi 150 TL’ye çıkararak ilerleyin.

3. Esnek Olun, Süreci İzleyin

   Bir iki gün hedefinizin gerisinde kalmak demek her şeyi mahvetmek değildir. Süreci düzenli olarak gözden geçirin ve gerekirse hedeflerinizi yeniden ayarlayın.

Türkiye İçin Uygulanabilir Para Alışkanlıkları

Türkiye’de gelir düzeyleri farklılık gösterse de, iyi para yönetimi herkes için mümkündür. Örneğin, 6 aylık giderinizi biriktirmek ideal bir hedef olabilir ama bu sizi başlangıçta korkutmasın. Önce 500 TL’lik bir hedef koyun. Her ay 250 TL bir kenara koyarak bu hedefe ulaşabilirsiniz. Sonra bu miktarı artırarak devam edin.

Bir başka örnek: Her market alışverişinden sonra fişi inceleyip gereksiz harcamaları not edin. Bu hem farkındalık kazandırır hem de gelecekteki alışveriş kararlarınızı etkiler.

Zamanla, bu küçük davranışlar otomatik hale gelecek. Her maaş günü geldiğinde birikim yapmak sizin için sıradan bir rutin haline gelecek. Ve inanın, birikimlerinizin büyüdüğünü görmek, bu alışkanlığı sürdürmeniz için en büyük ödül olacak.

Unutmayın: Alışkanlıklar bir anda oturmaz. Yolculuk boyunca zorlanabilirsiniz, ama önemli olan istikrarlı olmaktır. Ne kadar küçük başlarsanız başlayın, zamanla bu alışkanlıklar finansal sağlığınızı kökten değiştirebilir.