Aylık bütçe oluşturmak, finansal durumunuzu kontrol altına almanın en etkili yollarından biridir. Gelirinizi ve giderlerinizi düzenli olarak takip ederek paranızın nereye gittiğini görebilir, önceliklerinizi belirleyerek tasarruf yapabilirsiniz. Türkiye’deki ekonomik koşullar göz önüne alındığında, her liranın hesabını bilmek artık bir tercih değil, bir gereklilik haline geldi.

Hedeflerinizi Netleştirin

Bütçenize başlamadan önce kendinize şu soruyu sorun: “Bu bütçeyi neden yapıyorum?” Kısa vadede kredi kartı borcundan kurtulmak mı istiyorsunuz? Yoksa orta vadede bir tatil planı mı var? Belki de uzun vadede ev sahibi olmayı hayal ediyorsunuz. Hedeflerinizi netleştirmek, bütçenize sadık kalmanızda büyük rol oynar.

Sabit ve Değişken Giderleri Ayırın

Giderlerinizi iki temel gruba ayırarak daha net bir tablo oluşturabilirsiniz. Sabit giderler her ay neredeyse aynı olan harcamalardır: kira, aidat, internet, okul taksiti gibi. Değişken (isteğe bağlı) giderler ise market alışverişi, dışarıda yenen yemekler, kıyafet ve kişisel bakım gibi aydan aya farklılık gösterebilir. Bu gruplama, hangi kalemlerden kısmak gerektiğini daha kolay fark etmenizi sağlar.

Kategoriler Oluşturun

Bütçenizi detaylandırmak için aşağıdaki gibi kategoriler kullanabilirsiniz:

Konut

Faturalar

Ulaşım

Market

Sağlık

Kredi/banka borçları

Eğlence ve kişisel harcamalar

Acil durum fonu

Birikim ve yatırım

Dilerseniz, mobil banka uygulamaları ya da Google Sheets gibi araçlarla bu kategorileri dijital ortamda da takip edebilirsiniz.

Gelir-Gider Dengesini İnceleyin

Toplam gelirinizin toplam giderinizi karşılayıp karşılamadığını kontrol edin. Eğer giderleriniz gelirinizi aşıyorsa, öncelikle gereksiz harcamalardan vazgeçin. Giderlerinizin altında kalmak, hem beklenmedik harcamalara karşı sizi hazırlıklı yapar hem de tasarruf için alan yaratır.

Ödeme Tarihlerini Takip Edin

Maaş gününüzle kira ya da kredi ödeme tarihleriniz arasında bir dengesizlik varsa, bu durum sizi zorlayabilir. Bu gibi durumlarda ya ödeme tarihlerinizi değiştirmeye çalışın ya da maaş günü geldiğinde ilgili harcamaları kenara ayırın. Böylece hesabınızda para olmasına rağmen “borçlu duruma” düşmezsiniz.

Gerçekçi ve Uygulanabilir Bir Bütçe Hazırlayın

Tüm bilgiler elinizdeyken, artık bütçenizi hazırlayabilirsiniz. Türkiye’de ortalama bir hanenin bütçesi farklılık gösterebilir ama genel olarak kira için gelirinizin %25-30’unu ayırmanız tavsiye edilir. Faturalar ve market harcamaları da önemli kalemlerdir. Eğer gelirinizin büyük kısmı dışarıda yemek ya da eğlence gibi alanlara gidiyorsa, tasarruf için ilk kesinti buradan başlamalıdır.

Aylık bütçenizi mutlaka düzenli olarak gözden geçirin. Beklenmedik giderler veya gelir artışları, planınızı güncellemenizi gerektirebilir. Bütçe oluşturmak bir kerelik değil, devamlılık isteyen bir alışkanlıktır. Bu alışkanlığı edindiğinizde ise finansal hedeflerinize ulaşmak çok daha kolay hale gelir.