Yatırım yapmak, sadece kazanç beklentisiyle değil, aynı zamanda riskleri nasıl yönettiğinizle de ilgilidir. Rahat bir yatırım süreci için hem getiriyi hem de riskleri göz önünde bulundurarak hareket etmek gerekir. İşte sizi Türkiye’de daha bilinçli yatırım kararları almanız için yönlendirecek bazı temel kurallar:
1. Temelinizi Güçlendirmeden Yatırıma Başlamayın
Yatırıma başlamadan önce mutlaka bir finansal güvenlik ağı oluşturmalısınız. En az 3-6 aylık harcamanızı karşılayacak bir acil durum fonu oluşturun. Bu fonu vadeli mevduat, katılım hesapları veya düşük riskli para piyasası fonlarında tutabilirsiniz. Ayrıca sağlık, ev ve araç sigortanızın yeterli olup olmadığını gözden geçirin. Temeliniz sağlam değilse, piyasa dalgalanmaları sizi hem maddi hem psikolojik olarak yıpratabilir.
2. Hedef Süreye Göre Yatırım Stratejisi Belirleyin
Kısa vadeli hedefler (örneğin 1-3 yıl içinde evlenmek, araba almak, vs.) için paranızı daha güvenli limanlarda tutmalısınız. TL bazlı mevduat, Katılım bankacılığı ürünleri ya da düşük riskli borçlanma araçları bu amaçla uygundur. Uzun vadeli hedefler (örneğin çocukların eğitimi, emeklilik, ikinci ev) için ise hisse senedi, bireysel emeklilik fonları ve hatta doğru analizle seçilmiş gayrimenkul yatırımları değerlendirilebilir.
3. Kendinizi Rahatsız Hissedeceğiniz Yatırımlara Büyük Paralar Bağlamayın
Yatırımın getirisi ne kadar cazip görünürse görünsün, eğer sizi sürekli endişelendiren bir yatırım aracına para koyduysanız bu sürdürülebilir olmaz. Kripto para, kaldıraçlı işlemler, borsa… Bu alanların bazıları büyük kazançlar sunsa da sizin için uygun olmayabilir. Hangi yatırım tarzının size uygun olduğunu belirleyin ve onun dışına çıkarken dikkatli olun.
4. Anlamadığınız Yatırımlardan Uzak Durun
Türkiye’de de sıkça karşımıza çıkan “garantili kazanç”, “özel içerden bilgi” gibi vaatlerle gelen önerilerden uzak durmalısınız. Satın aldığınız bir yatırım ürününü gerektiğinde nasıl nakde çevireceğinizi bilmiyorsanız, bu sizi riske atabilir. Örneğin bir tablo ya da nadir bir koleksiyon parçası almak kolay olabilir; ancak bunu elden çıkarmak zor olabilir. Hisse senedi, fon, tahvil gibi organize piyasalarda işlem gören ve takip edilebilir yatırımlara öncelik verin.
Yatırım Dolandırıcılıklarından Nasıl Korunursunuz?
Maalesef Türkiye’de de yatırım adı altında yapılan birçok dolandırıcılık vakası bulunuyor. Altın ticareti, arsa yatırımı, hayali şirket hisseleri gibi çeşitli yöntemlerle insanlar kandırılabiliyor. Aşağıdaki adımları uygulayarak kendinizi koruyabilirsiniz:
– Güvenilir kurumlarla çalışın. SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) lisanslı aracı kurumlar, bankalar ve portföy yönetim şirketleriyle çalışmak her zaman daha güvenlidir. Kurumun lisans durumu SPK’nın resmi sitesinden kontrol edilebilir.
– “Anlamıyorum ama çok kazandırıyormuş” demeyin. Ne olduğunu, nasıl çalıştığını tam anlamadığınız hiçbir yatırıma girmeyin. Özellikle forex, kripto varlıklar veya uluslararası gayrimenkul yatırımlarında dikkatli olun.
– Aracı kişileri sorgulayın. Sizi yönlendiren kişi “danışman” olduğunu söylüyorsa, gerçekten SPK onaylı bir lisansa sahip mi kontrol edin. Kayıtlı olmayan bir kişi yatırım tavsiyesi veremez.
– Sosyal medyada gördüğünüz yatırım vaatlerine itibar etmeyin. “2 haftada %30 kazanç” gibi vaatlerle gelen kişiler, genellikle saadet zinciri tarzı yapılarla çalışır. Bu tür yapılar hem yasa dışıdır hem de sonunda birçok insanı mağdur eder.
– Şüpheleniyorsanız hemen durun. Paranızı gönderdiyseniz transferi durdurmaya çalışın. Gerekirse Tüketici Hakem Heyeti’ne veya doğrudan savcılığa başvurun. Unutmayın, dolandırıcılar genellikle yüksek ses çıkaran mağdurlardan uzak durmayı tercih eder.
Yatırım dünyası elbette fırsatlarla dolu ama her fırsatın ardında bir risk vardır. Bu riskleri ne kadar doğru yönetirseniz, yatırım yolculuğunuz o kadar güvenli ve kazançlı olur.
