Üniversiteye yerleşmek, genç bir birey için hem büyük bir başarı hem de yepyeni bir hayatın başlangıcıdır. Ancak işin maddi tarafı düşünüldüğünde, bu süreç aileler için de ciddi bir bütçe planlamasını beraberinde getirir. Devlet üniversiteleri bile barınma, ulaşım, yemek ve kitap masraflarıyla birlikte düşünüldüğünde ciddi bir maliyet oluştururken; vakıf üniversiteleri ise yıllık yüz binlerce liraya mal olabiliyor.
Bu nedenle üniversite için erken dönemde tasarruf yapmak, gelecekte borçsuz ve stresiz bir eğitim hayatının kapısını aralayabilir. İşte 2025 yılında Türkiye’de üniversite için tasarrufa başlamak isteyen aileler için beş temel adım:
1. Akıllıca yatırım yapın: Eğitim fonu oluşturun
Üniversiteye başlamanıza hâlâ birkaç yıl varsa, paranızı yalnızca vadeli hesaplarda tutmak yerine, düşük riskli yatırım araçlarına yönlendirmek daha verimli olabilir. Türkiye’de eğitim için özel olarak sunulan yatırım hesapları olmasa da bireysel emeklilik sistemi (BES), yatırım fonları ve otomatik ödeme talimatıyla tasarruf hesapları bu iş için değerlendirilebilir.
Çocuğunuz adına açacağınız bir vadeli mevduat hesabına her ay düzenli olarak yatırılan küçük tutarlar, zamanla anlamlı birikimlere dönüşebilir. Alternatif olarak, uzun vadeli yatırım fonlarıyla, özellikle enflasyonun üzerinde getiri sağlayabilecek seçenekleri değerlendirebilirsiniz.
Küçük yaşta BES başlatmak da düşünülmesi gereken bir seçenektir. 18 yaş altı BES ile hem birikim yapılabilir hem de devlet katkısından faydalanılabilir. Eğitim amacıyla kullanılacaksa sistemden çıkış tarihi çocuğunuzun üniversiteye başlayacağı zamana göre planlanabilir.
2. Her alanda tasarruf edin: Harcamaları gözden geçirin
Üniversite için birikim yapmanın ilk şartı, mevcut harcamalarınızı kontrol altına almaktır. Öncelikle son 2-3 ayda nereye ne kadar para harcadığınızı analiz edin. Abonelik hizmetleri, gereksiz üyelikler veya alışkanlıkla yapılan ama bir fayda sağlamayan masraflar gözden geçirilerek iptal edilebilir.
Aile bütçesi içerisinde küçük gibi görünen bu tasarruf kalemleri, aylık olarak biriktirildiğinde ciddi bir katkı sağlar. Bütçenizi sadeleştirirken, hedef odaklı bir birikim planı yapmayı da unutmayın. Her ay belirli bir tutarı “eğitim fonu” olarak ayırmak, zamanla alışkanlık haline gelecektir.
3. Burs ve devlet desteklerinden faydalanın
Türkiye’de üniversiteye hazırlanan öğrenciler için devlet destekli burslar, KYK yurtları, barınma yardımları ve başarı odaklı özel burslar önemli fırsatlar sunar. Çocuğunuz lise son sınıfa yaklaştığında hem üniversitelerin kendi sunduğu burs programlarını hem de özel vakıf, dernek ve şirketlerin sunduğu burs imkânlarını araştırmaya başlayın.
Başarıya dayalı bursların çoğu, üniversite sınavı başarı sıralamasına göre verilirken; ihtiyaç bursları genellikle gelir belgesiyle değerlendirilir. Ayrıca TÜBİTAK gibi kurumların sunduğu proje bazlı burslar da göz önünde bulundurulmalıdır.
Üniversite tercihi sırasında burs veren okullar önceliklendirilerek, toplam eğitim maliyeti önemli ölçüde azaltılabilir.
4. Doğru kredi ve finansman seçeneklerini değerlendirin
Bazı aileler, üniversite masraflarını karşılamak için bankalardan eğitim kredisi kullanmayı düşünebilir. Türkiye’de birçok banka, üniversite eğitimi için özel kredi paketleri sunmaktadır. Ancak bu tür kredilere başvurmadan önce detaylı karşılaştırma yapmalısınız.
Faiz oranı, ödeme planı, toplam geri ödeme tutarı ve ödeme erteleme seçenekleri gibi faktörler dikkatle incelenmelidir. Mümkünse, toplam ihtiyaç duyulan tutarın yalnızca eksik kalan kısmı kadar kredi kullanılmalı ve ilk tercih her zaman tasarruf olmalıdır.
Eğitim kredisi yerine, vadeli hesap, altın hesabı ya da döviz birikimi gibi seçeneklerle zaman içinde sermaye oluşturmak uzun vadede daha sağlıklı bir yöntem olabilir.
5. Finansal disiplin alışkanlığı kazanın
Eğitim için birikim yapmak, sadece bir plan değil, bir yaşam tarzı haline gelmelidir. Bu nedenle iyi bir finansal alışkanlık geliştirmek, hem bugünü hem de geleceği güvence altına alır. Harcamaları sınırlamak, acil durum fonu oluşturmak, kredi kartı borçlarından kaçınmak ve bütçeye sadık kalmak bu sürecin temel yapı taşlarıdır.
Ayrıca çocuğunuza da erken yaşta para yönetimi öğreterek, onun üniversite yıllarında mali açıdan daha bilinçli olmasını sağlayabilirsiniz. Bir kumbara ya da basit bir mobil uygulama ile haftalık harçlık kontrolü yapmak, finansal okuryazarlığın ilk adımı olabilir.
Sonuç: Hedef koy, planla, harekete geç
Üniversiteye hazırlık yalnızca sınavlara çalışmakla sınırlı değil; aynı zamanda maddi olarak da bir hazırlık sürecidir. Küçük adımlarla başlayan tasarruf alışkanlıkları, gelecekte büyük avantajlar sunar. Eğitim bir yatırımdır ve bu yatırım, ancak zamanında planlama ve disiplinli tasarruf ile mümkün hale gelir.
