
Zamlarla birlikte market alışverişi, faturalar ve akaryakıt derken maaşınız daha cüzdanınıza girmeden buharlaşıyor olabilir. Evin kirasını ödemek, çocukların okul ihtiyaçlarını karşılamak ya da biraz birikim yapmak artık çoğu kişi için lüks haline geldi. Emeklilik mi? Şimdilik uzaktan hayalini kuruyoruz. Ama unutmayın, bu döngüyü kırmak imkânsız değil.
Maaştan maaşa yaşamak yerine, harcamaları takip ederek, gerçekçi bir bütçe oluşturarak ve ufak değişikliklerle başlamak mümkün. Önce kontrolü ele alın, sonra geleceğe dair sağlam adımlar atın.
Nereye Ne Harcıyorsunuz?
Bir fincan kahve, market alışverişi, dışarıda yenen bir yemek… Hepsi tek başına küçük görünür ama ay sonunda cüzdanı sarsabilir. İlk adım, bu harcamaları yazmak. Bir deftere, telefon notlarına ya da bir uygulamaya harcamalarınızı detaylıca yazın. Sadece “market: 2.000 TL” demek yetmez — hangi markette ne aldınız, ne kadar ödediniz?
Bu sayede gereksiz harcamalarınızı net şekilde görebilirsiniz. Ayrıca banka hesaplarınızı, kredi kartı ekstrelerinizi ve varsa yatırım hesaplarınızı inceleyin. Hesap işletim ücretleri, kart aidatları, yüksek faiz oranları… Küçük gibi görünür ama toplamda maaşınızdan ciddi bir kısmı sessizce çekip alabilir.
Gereksiz Harcamaları Budayın
Dışarıda yemek yemek, özellikle büyük şehirlerde ciddi bir gider kalemi haline geldi. Haftada birkaç kez dışarıda yemek yerine evde yemek yaparak ayda binlerce lira tasarruf edebilirsiniz. Aynı şekilde, iş yerinde dışardan yemek söylemek yerine evden sandviç götürmek ciddi bir fark yaratır.
Diğer öneriler:
-
Kablo TV veya kullanılmayan dijital platformları iptal edin.
-
GSM tarifelerinizi gözden geçirin, ihtiyaç fazlası internet ya da konuşma süresi almayın.
-
Sabit telefon kullanıyorsanız, Skype ya da WhatsApp üzerinden aramalarla tasarruf edin.
-
Elektrik faturanızı düşürmek için cihazları fişten çekin, düşük tüketimli ampuller tercih edin.
Borçlarınızı Gözden Geçirin
Türkiye’de kredi kartı faizleri oldukça yüksek. Sadece asgari ödeme yaparak borcunuzu ödemeye çalışıyorsanız, çoğu zaman sadece faizi ödemiş olursunuz. Mümkünse borcunuzu tek bir krediye toplayarak daha düşük faizli bir seçenekle yeniden yapılandırın.
İpucu:
Kredi geçmişiniz iyiyse, bankanızı arayarak kredi kartı faiz oranınızı düşürmesini isteyin. Ayrıca, düşük faizli kartlara geçiş tekliflerini araştırın.
Sigorta ve Faturalarda Tasarruf
Otomobil sigortasında küçük hasarlar yerine büyük riskleri kapsayan bir poliçe seçin, muafiyet tutarını artırarak aylık primi düşürebilirsiniz. Aynı şey ev sigortası için de geçerli.
Sağlık sigortasında ise, eğer düzenli kontroller dışında sık hastalanmıyorsanız, yüksek muafiyetli ve düşük primli bir planla sağlık harcamalarınızı azaltabilirsiniz. Fakat sigortasız kalmak büyük bir risktir — en küçük sağlık sorunları bile ciddi maliyetler çıkarabilir.
Gereksiz Ücretlerden Kaçının
-
Kendi bankanız dışında ATM kullanarak gereksiz komisyon ödemeyin.
-
Banka hesabınızda düzenli olarak kesilen aidat veya işletim ücreti varsa, alternatif (ücretsiz) hesaplara geçin.
-
Varlık yönetim hesaplarındaki görünmeyen işlem ücretlerini mutlaka öğrenin ve düşük komisyonlu platformlara geçin.
Geliriniz Yetmiyorsa Büyük Değişiklikler Gerekebilir
Eğer hâlâ denkleştiremiyorsanız, radikal kararlar alma zamanı gelmiş olabilir:
-
Daha küçük bir eve taşınmak
-
Arabanızı satmak ve toplu taşımaya geçmek
-
İkinci el alışverişi tercih etmek
-
Ek gelir yaratmak için freelance işler ya da ek işler yapmak
Bunlar kolay değil ama sizi mali açıdan rahatlatabilir.
Gerçekçi Hedefler Belirleyin
Bütçe yaparken sadece kısıtlamak değil, motive edecek hedefler koymak da önemli. Çocuğunuzun eğitimi, bir tatil, ev almak, borçları bitirmek… Hangisi size heyecan veriyorsa, hedefiniz o olsun.
Unutmayın, hayal etmek ücretsiz ama başarmak plan ister.
İstek mi, İhtiyaç mı?
-
Eskiyen arabanın yenisi ihtiyaçtır
-
Son model telefon istektir
-
Kira ve fatura ödemek zorunludur
-
Yaz tatili planları öncelik sıralamasında en altta yer alır
Aile Bütçesi Ortak Karar Olmalı
Evliyseniz veya birlikte yaşadığınız biri varsa, bütçeyi birlikte oluşturun. Eleştiriden kaçının, ortak hedefler belirleyin ve önceliklerinizi birlikte sıralayın.
Bütçe Yaparken Şunlara Dikkat Edin:
-
Faiz oranlarını düşürün
-
İndirimleri, kampanyaları takip edin
-
Sigorta maliyetlerini karşılaştırın
-
Gereksiz banka ve işlem ücretlerinden kaçının
-
Kısa ve uzun vadeli hedefler belirleyin
-
Gelirinizi artırmanın yollarını araştırın
Gelirinizi Artırmanın Yolları
-
Eğer çalışıyorsanız, fazla vergi kesintisi olup olmadığını kontrol edin.
-
Şirketiniz vergi avantajı sunan yemek, ulaşım veya BES katkısı sağlıyorsa değerlendirin.
-
İşveren destekli emeklilik sistemine (BES) katkı yapıyorsa, bu fırsatı kaçırmayın.
-
Ek gelir için yeteneklerinizi değerlendirin: freelance işler, danışmanlık, online satış gibi…
Son Söz: Küçük Adımlar, Büyük Değişimler
Bugünden başlarsanız, birkaç ay içinde farkı hissedersiniz. Bütçeleme sadece bir kısıtlama değil; hedeflerinize giden yolda bir rehberdir. Hata yapabilirsiniz, motivasyonunuz düşebilir ama asıl başarısızlık, pes etmektir.
Maaşınızı yönetin. Hayatınızı yönetin.