
Türkiye’de İşletme Kurarken Bilmeniz Gerekenler
Yeni bir işletme kurarken alacağınız ilk kararlar, başarı yolunuzu belirler. Bu kararlardan en önemlilerinden biri, işinizin hukuki yapısını seçmektir. Türkiye’de işletme açarken farklı yapılar arasında seçim yapabilirsiniz. Her yapının kendine has avantajları ve dezavantajları bulunur. İşte Türkiye şartlarına göre iş yapıları ve seçim rehberi.
İşletme Yapısı Nedir?
İşletme yapısı, şirketinizin yasal olarak nasıl organize edildiğini, sahiplik yapısını, yönetim şeklini ve vergilendirme sistemini belirler. İşletme sahibi tek kişi mi, ortaklık mı, yoksa şirket mi olacak? Kazançlar nasıl vergilendirilecek? İşte tüm bu soruların yanıtı iş yapısına bağlıdır.
İşletme Yapısı Neden Önemlidir?
Seçtiğiniz iş yapısı, yasal sorumluluklarınızı, vergi yükümlülüklerinizi ve işletme yönetim biçiminizi etkiler. Bazı yapılar kişisel varlıklarınızı korurken, bazıları daha esnek ortaklıklar sunar. Türkiye’de iş kurarken, doğru yapıyı seçmek hem maliyetleri hem de ileride karşılaşabileceğiniz riskleri azaltır.
İşletme Yapısını Sonradan Değiştirebilir Miyim?
Evet, Türkiye’de de iş yapınızı değiştirmek mümkün ancak süreç bazı yapılar arasında daha karmaşıktır. Örneğin, şahıs şirketinden limited şirkete geçmek görece kolaydır; ancak tam tersi veya anonim şirketten şahıs şirketine geçiş daha zor ve bürokratik olabilir.
Türkiye’de Yaygın İş Yapıları
Şahıs Şirketi (Tek Kişilik İşletme)
-
Sahiplik: Tek kişiye aittir.
-
Hisse satışı: Yok.
-
Kişisel sorumluluk: İşletme sahibi tüm borçlardan şahsen sorumludur.
-
Vergilendirme: Gelir vergisi doğrudan işletme sahibine aittir.
Şahıs şirketleri Türkiye’de en basit ve yaygın işletme türüdür. Kurulum ve işletme kolaydır. Ancak işletme borçlarından dolayı kişisel mal varlığınız risk altındadır. Ayrıca finansman sağlama konusunda sınırlamalar olabilir.
Ortaklıklar
-
Sahiplik: İki veya daha fazla kişi.
-
Hisse satışı: Genellikle yok.
-
Kişisel sorumluluk: Ortaklık türüne göre değişir (Adi ortaklık, komandit ortaklık gibi).
-
Vergilendirme: Kazanç ortaklara dağıtılır ve kişisel gelir olarak vergilendirilir.
Ortaklıklar, iş yükünü ve riski paylaşmak isteyen girişimciler için uygundur. Türkiye’de özellikle profesyonel hizmet sunan gruplar arasında tercih edilir. Ancak ortaklık sözleşmesinin iyi hazırlanması çok önemlidir.
Limited Şirket (LLC)
-
Sahiplik: En az bir kişi, en fazla 50 kişi.
-
Hisse satışı: Sınırlı ve devri belirli kurallara tabidir.
-
Kişisel sorumluluk: Sadece şirkete koyduğu sermaye kadar sorumluluk vardır.
-
Vergilendirme: Kurumlar vergisi ödenir, kar payı dağıtımında gelir vergisi uygulanır.
Limited şirket, Türkiye’de KOBİ’ler arasında en popüler iş yapısıdır. Kişisel mal varlığınız şirket borçlarından korunur ve kurumsal imaj sağlar. Kuruluş ve yönetim prosedürleri şahıs şirketine göre daha fazladır.
Anonim Şirket (A.Ş.)
-
Sahiplik: Hissedarlar, sınırsız sayıda olabilir.
-
Hisse satışı: Serbestçe yapılabilir, borsada işlem görebilir.
-
Kişisel sorumluluk: Yatırılan sermaye kadar sınırlıdır.
-
Vergilendirme: Kurumlar vergisi ödenir, ayrıca kar payı dağıtımında vergiler uygulanır.
Anonim şirketler büyük ölçekli yatırımlar ve dış finansman arayışında olanlar için uygundur. Türkiye’de halka açık şirketlerin çoğu anonim şirkettir. Yönetim, denetim ve raporlama yükümlülükleri daha karmaşıktır.
Türkiye’de İşletme Yapısı Seçerken İzlenecek Adımlar
Adım 1 – İşletme İhtiyaçlarınızı Belirleyin
İşletmenizin kaç sahibi olacak? Yatırım almayı planlıyor musunuz? Kişisel mal varlığınızı korumak sizin için ne kadar önemli? Hangi vergisel yükümlülüklere katlanabilirsiniz? Tüm bu soruları yanıtlayın.
Adım 2 – İş Yapılarını Karşılaştırın
Şahıs şirketi, limited, anonim ve ortaklıkların yasal yükümlülükleri, sorumlulukları ve vergisel sonuçlarını karşılaştırarak işletmenize en uygun olanı seçin.
Adım 3 – Uzman Görüşü Alın
Türkiye’de ticaret hukuku ve vergi mevzuatı karmaşıktır. Bir mali müşavir ve/veya avukat ile görüşerek, yerel düzenlemeler ve sektörünüze özgü durumları değerlendirin.
Adım 4 – İşletme Büyüdükçe Yapınızı Gözden Geçirin
İşiniz büyüdükçe ve değiştikçe iş yapınızı yeniden değerlendirin. Daha uygun bir yapıya geçiş için hazırlıklı olun.
Türkiye’de doğru iş yapısını seçmek, işletmenizin sürdürülebilirliği ve başarısı için kritik önemdedir. İhtiyaçlarınızı ve hedeflerinizi net belirleyip, uzmanlarla çalışarak doğru kararı verebilirsiniz.